ATÖLYE 4

AKILLI YEŞİL BİNALAR VE KENT AĞLARI: TASARIM, PLANLAMA VE KATILIM ATÖLYESİ

​

WHO CERTIFIES JUSTICE? (Adaleti Kim Belgeliyor?): Küresel Çerçeveler, Yerel Gerçeklikler ve Sürdürülebilir/Adil Kentsel Geçişlerin Yönetişimi

Atölye Yürütücüsü: Dr. Ebru Kurt Özman

Ebru Kurt-Ozman Amsterdam Üniversitesi Coğrafya ve Planlama Bölümü’nden doktora, İTÜ’den lisans ve yüksek lisans derecelerine sahip bir kent plancısıdır. Araştırmaları, otoriter kentleşme, girişimci yönetişim, kentsel dönüşüm, devlet-piyasa ilişkileri, topluluk siyaseti (community politics), politika ağları ile sosyal ve ekonomik sürdürülebilirlik konularına odaklanmaktadır. Kentsel Yönetişim Araştırma Ağı’nin (UGoveRN) aktif bir üyesidir.

W:https://amsterdamschoolofplanning.eu/ebru-kurt-ozman/ https://www.uva.nl/en/profile/k/u/e.kurtozman/e.kurt-ozman.html#Publications 

1. Atölye Sorunu, Tanım ve Kısa Özet

Günümüzde şehirler iklim kriziyle mücadele ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma çabası içindeyken, bu süreçlerin nasıl yönetileceği sorusu giderek önem kazanıyor. Küresel sürdürülebilirlik sertifikaları – LEED for Cities, BREEAM Communities ve DGNB Urban Districts – şehirleri ve kentsel bölgeleri değerlendirmek için geliştirilmiş çerçeveler sunuyor. Ancak bu sistemlerin sosyal ve ekonomik sürdürülebilirliği ne ölçüde adil ve bağlamsal olarak ele aldığı tartışmalıdır. Bu atölye, küresel sertifikasyon sistemlerinin yerel gerçekliklerle ne ölçüde uyuştuğunu sorgularken, sosyal altyapılar, topluluk katılımı ve enerji geçişi süreçleri üzerinden bir adalet perspektifi geliştirir.

Atölye, Türkiye’yi de içeren farklı coğrafyalardan örnekleri karşılaştırmalı biçimde ele alarak, katılımcıların sosyal sürdürülebilirlik, enerji demokrasisi ve yönetişim konularını sorgulamalarını hedefler. Özellikle sosyal altyapılar ve topluluk odaklı politikaların eksikliği üzerinden, adil geçiş tartışmalarını yeniden çerçevelendirmeyi amaçlar.

Ele alınacak ana temalar şunlardır:

• Tasarım Yoluyla mi Sürdürülebilirlik, Yönetişim Yoluyla mı?

• Katılım, Eşitlik ve Göstergelerin Politikası

• Küresel Ölçütler ile Yerel İhtiyaçlar Arasındaki Gerilimler

Anahtar kelimeler: enerji yönetişimi, sürdürülebilir dönüşümler/geçişler, adil dönüşümler için planlama, enerji demokrasisi, enerjiyi demokratikleştirme

2. Yöntem:

Atölye üç temel bileşenden oluşur: 

- Açılış sunumunda, sertifikasyon sistemlerinin kuramsal çerçevesi aktarılır. 

- Takip eden grup çalışmalarında, farklı vaka çalışmaları eşliğinde yönlendirici sorularla analizler gerçekleştirilir. 

- Kolektif haritalama oturumunda, çıkan kavramlar görselleştirilerek ortak çıkarımlar üretilir.

Grup çalışmalarında, her grubun kendi tematik çerçevesine ve yönlendirici sorulara odaklanması sağlanacaktır:

Grup Temaları ve Yönlendirici Sorular

Giriş: Sürdürülebilirlik Ne Demektir, Kim Tanımlar?

·      Sertifikasyon sistemlerinde sürdürülebilirlik nasıl tanımlanıyor?

·      Bu tanımlar yerel gerçekliklerle ne kadar uyuşuyor?

·      Hangi toplumsal gruplar görünmez kılınıyor?

Grup 1: Sosyal Adalet ve Katılım Meselesi

·      Sertifikasyon sistemleri nasıl aktörleri dahil ediyor/dışlıyor?

·      Sosyal adalet ve katılımı nasıl ölçülüyor, ya da ölçülmüyor mu?

·      Yerel bilgiye ve deneyime ne kadar alan açılıyor?

Grup 2: Göstergeler ve Yönetişim Mekanizmaları

·      Ölçüt ve göstergeler yerel planlamayı nasıl etkiliyor?

·      Teknik aracılar siyasi karar alma mekanizmalarını nasıl yönlendiriyor?

·      “Adil dönüşümler” bu sistemlerde gerçekten mümkün mü?

Grup 3: Yerel-Küresel Gerilimi ve Uyum

·      Yerel ihtiyaçlar ve küresel çerçeveler ne kadar uyumlu?

·      Çelişikli durumlarda kim karar veriyor?

·      Bu uyumsuzluklar nasıl aşılabilir?

3. Katılımcı Profili, Seçim Kriterleri ve Sayısı

Atölye, şehir planlama, çevre politikası, kamu yönetimi, enerji çalışmaları ve benzeri alanlarda çalışan ya da bu konulara ilgi duyan araştırmacılara açıktır. 

Katılımcıların: 

- Lisans, yüksek lisans veya doktora öğrencisi olmaları ya da en fazla 5 yıl önce lisans eğitimini tamamlamış olmaları, 

- Kısa bir özgeçmiş (CV) sunmaları ve 

- Atölye temasına dair, yapay zeka araçları kullanılmadan, özgün olarak kaleme alınmış en fazla 300 kelimelik bir motivasyon yazısı sunmaları beklenmektedir.

Katılımcı sayısı ortalama 12-15 kişi olarak tasarlanmıştır. Atölye dili Türkçedir.

4. Atölye Akış Planı

Toplam Süre: Atölye, tam günlük bir sabah-öğle oturumu olarak 10:00 – 15:30 saatleri arasında gerçekleştirilecektir. Programa kısa bir ara ve öğle molası dahildir. Detaylı zaman çizelgesi katılımcılara kayıt sonrası iletilecektir.

İçerik:

Açılış Sunumu: Kavramsal çerçeve ve temalar

Grup Çalışmaları: Temalar ve ornek vakalar üzerinden tartışmalar

Ortak Haritalama Oturumu: Kavramsal çıktılar

Genel Değerlendirme ve Kapanış

Haritalama Oturumu – Yönlendirici Sorular: 

- Grubunuzun öne çıkardığı temel kavramlar nelerdi? 

- Bu çerçevede hangi aktör(ler) baskın/etkisiz durumda? 

- Hangi bilgi türleri (teknik, yerel, deneyimsel) karar alma süreçlerinde geçerli ve etkili sayılıyor?

- Adalet kavramı sistemin neresinde/ne kadar var? 

- Yerel-küresel arasında bir uyumsuzluk gözlemlendi mi?

Atölye Sürecinde Kullanılacak Malzemeler: 

- Renkli post-it’ler, kalem ve marker setleri 

- A1 boyut kağıtlar, flipchartlar, 

- Katılımcı el kitapçıkları, 

- Atölye sonrası değerlendirme formları (basılı veya dijital)

Potansiyel İşbirlikleri ve Kurumlar: 

- Marmara Belediyeler Birliği (MBB): Yerel yönetişim ve sürdürülebilirlik ağları 

- İstanbul Planlama Ajansı (İPA): Katılımcı planlama ve sosyal adalet uygulamaları

Önerilen Okuma Listesi: 

1. DUT Roadmap (2022) – Driving Urban Transitions to a Sustainable Future: Bylund, J., Gollner, C., Jäger, M., Klaming, G., Noll, M., Riegler, J., ... & Wallsten, B. (2022). Driving Urban Transitions to a Sustainable Future Roadmap. DUT Partnership.

2. BREEAM Communities (2012) çerçevesi 

3. DGNB Urban Districts (2020) uygulama ilkeleri 

4. LEED v4.1 / v5.1 for Cities belgeleri 

5. Sorman, A. H., Turhan, E., & Rosas-Casals, M. (2020). Democratizing energy, energizing democracy: Central dimensions surfacing in the debate. Frontiers in Energy Research, 8, 499888.

6. Van Veelen, B., & Van Der Horst, D. (2018). What is energy democracy? Connecting social science energy research and political theory. Energy research & social science, 46, 19-28.

7. İşeri, E., & Uygurtürk, T. (2021). Energy Governance in Turkey. In Handbook of Energy Governance in Europe (pp. 1-39). Springer, Cham.

8. Musch, E. (2022). Energy governance in the Netherlands. In Handbook of Energy Governance in Europe (pp. 863-895). Cham: Springer International Publishing.