YEŞİL DÖNÜŞÜMDE VERİYE DAYALI ÇÖZÜMLER: SANAYİ YAPILARINDA AI DESTEKLİ PERFORMANS OPTİMİZASYONU

​

Atölye Yürütücüsü: Ar. Gör. Volkan Er

Atölye Yardımcıları: Rozhin Ebtehaj, Anıl Yıldırım, Derin Eliz Güler, Emre Sandıkçı

​

Atölye Amacı:

Bu atölye, yeni ve mevcut binalarda sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için kullanılan dijital platformların işlevlerini ve geleneksel sertifikasyon süreçlerine alternatif/tamamlayıcı olarak sunduğu avantajları uygulamalı olarak göstermeyi hedefler. Katılımcılar, veri toplama, analiz, raporlama ve eylem planı oluşturma konularında pratik yetkinlik kazanacaktır.

​

Hedef Kitle:

• Şehir planlama, mimarlık, mühendislik, enerji yönetimi ve sürdürülebilirlik alanlarında öğrenim gören lisans ve lisansüstü öğrenciler

Hedeflenen Katılımcı Sayısı

• 20 Öğrenci (10’ar Kişilik İki Grup Oluşturulacak)

 

Detaylı Atölye Akışı (10:30:17:00)

 

Adım 1: Giriş: Mevcut Durum ve Sektördeki Yeni Yaklaşımlar (40 Dakika)

• Açılış ve Atölye Tanımı (15 dk):

  • Moderatör, atölyenin amacını net bir şekilde belirtir: "Bu atölyenin amacı, yeşil bina hedeflerine ulaşmada dijital süreç takibinin rolünü ve geleneksel yöntemlere kıyasla sunduğu operasyonel avantajları incelemektir. Veriye dayalı karar alma süreçlerinin binaların yaşam döngüsü maliyetlerini nasıl etkilediğini ele almak."

  • Atölye akışı ve modüller kısaca tanıtılır.

• Uzman Sunumları: 

        Yeşil Bina Sertifikasyon Süreçleri (15 dk):

• Konuşmacı: Yeşil Bina Sertifikasyon Uzmanı

• Konu: "Sertifikasyon Süreçleri: Geleneksel Yöntemler ve Gelişen İhtiyaçlar."

• İçerik:

  • YES-TR, LEED, BREEAM gibi yaygın sertifikasyon sistemlerinin başvuru ve denetim süreçlerinin özeti.

  • Geleneksel yaklaşımların sınırlılıkları: Tasarım ve inşaat aşamasına odaklanma, tek seferlik değerlendirme (point-in-time assessment), operasyonel süreçlerdeki performans kayıplarını tespit edememe.

  • Sektörde ortaya çıkan yeni ihtiyaç: Binaların gerçek zamanlı ve sürekli performans verileriyle yönetilmesi gerekliliği

  • ​

Organize Sanayi Bölgeleri Performans Durumu (15 dk):

• Konuşmacı: İstanbul Anadolu Yakası Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü, Çevre, İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Birimi Yöneticisi

• Konu: "Organize Sanayi Bölgelerinde Yeşil Performans Etkinliğinin Önemi"

• İçerik:

  • Organize Sanayi Bölgelerinde Net Sıfır Karbon hedefi doğrultusunda yürütülen ve planlanan çalışmalar,

  • Sertifikasyon sistemlerinin sanayi sektördeki yeri ve önemi,

  • Sanayi kampüsünde bulunan yönetim ve üretim binalarının gerçek zamanlı ve sürekli performans verileriyle yönetilmesi gerekliliği

  • Sektöre yeşil performans değerlendirmesi adına yürütülen çalışmalardaki zorluklar ve sınırlamalar

 

Veri Akışı Sağlayan Akıllı Sensörler ve Veri Otomasyon Dijital Sistemler (15 dk):

• Konuşmacı: Siemens Sürdürülebilirlik ve İş Geliştirme Müdürlüğü

• Konu: "Yeşil Performans İle İlgili Anlık Veri Akışı Sağlayan Akıllı Sistemler"

• İçerik:

  • Akıllı sensör uygulamaları ile verilerin elde edilmesi ve uzun soluklu veri akışının sağlanması

  • Yeşil performans ve akıllı şehircilik ile ilgili son dönem yürütülen dijital uygulamalar ve örnek projeler

  • Enerji ile ilgili veri otomasyonu sağlayan yeni dönem uygulamalar

 

Adım 2: Uygulamalı Çalışma: Senaryo Bazlı Eylem Planı Geliştirme (180 dk: 60 dk 1. Oturum, 60 dk Yemek Molası, 60 dk 2. Oturum)

​

Atölye çalışması boyunca, her grup kendi senaryosu üzerine araştırma yapabilmek için bir bilgisayara erişim sağlayacak; fikirlerini görselleştirmek, süreç akışlarını ve stratejilerini çizebilmek için de çeşitli renklerde kalemler ve eskiz kâğıtları ile desteklenecektir.

Katılımcılar, uzmanlık alanlarına göre (örn: mimar/mühendis, tesis yöneticisi) dört ana gruba ayrılır. Her gruba bir senaryo dosyası verilir. Sanayi, pazarlama ve akıllı sensörler/uygulamalar uzmanları masaları dolaşarak teknik danışmanlık yapar.

​

Senaryo 1: "Kısa Vadeli Karlılık mı, Uzun Vadeli Sürdürülebilirlik mi?" - Otomotiv Yan Sanayi Fabrikası

• Yapı Tipi: 15 yaşında, 20.000 m² kapalı alana sahip bir otomotiv parça üretim tesisi.

• Lokasyon: Organize Sanayi Bölgesi, su kısıtı olan bir bölge.

• Senaryo: Şirket, yeni bir büyük otomotiv firmasından aldığı "tedarikçilerin çevresel performans kriterlerini (CO2 ayak izi, su kullanımı, enerji verimliliği) karşılaması" zorunluluğu ile karşı karşıya. Aksi takdirde sözleşme imzalanamayacak. Yönetim, bu şartları karşılamak için yeşil yatırımlar yapmak istiyor ancak Finansal işletme müdürü (CFO), yatırımın geri dönüş süresinin (ROI) 5 yıldan kısa olmasını şart koşuyor. Mevcut durumda çatıda eski tip aydınlatmalar var, proses suyu geri kazanılmıyor ve doğalgaz tüketimi çok yüksek.

• Görev: Grubunuzdan, CFO'nun kısa vadeli ROI şartını da karşılayacak, aynı zamanda müşterinin yeşil performans kriterlerini de karşılayacak ölçülebilir bir aksiyon planı ve öncelik listesi oluşturması beklenmektedir. 

  • Hangi yatırımlar önce yapılmalı? (Örn: Çatıya güneş enerjisi sistemi (GES), LED aydınlatma, yağmur suyu toplama, proses suyu geri kazanım ünitesi, ısı geri kazanım sistemi vb.)

• Odak Noktası: Enerji ve Su verimliliği.

 

Senaryo 2: "İtibar ve Marka Değeri için Yeşil Dönüşüm" - Gıda İşleme ve Ambalajlama Tesisi

• Yapı Tipi: 5 yaşında, modern ama sürdürülebilir olarak inşa edilmemiş 8.000 m²'lik bir tesis.

• Lokasyon: Şehir merkezine yakın, yerel halkla iç içe bir bölge.

• Senaryo: Şirket, "çevreye duyarlı üretim" yapmadığı yönünde medyada ve sosyal medyada eleştirilere maruz kalıyor. Atık suyu arıtmadan şehir şebekesine verdiği iddiaları ve ambalaj atıkları konusunda olumsuz bir imajı var. Yönetim, bu itibar kaybını durdurmak ve "yeşil marka" kimliğine kavuşmak için tesisin yeşil performansını hızla iyileştirmek ve bunu belgelendirmek istiyor. Bütün nispeten esnek.

• Görev: Grubunuzdan, itibarı iyileştirecek, şeffaflığı artıracak ve markayı "çevreci" konumuna taşıyacak somut adımlar içeren bir iletişim ve dönüşüm planı hazırlaması beklenmektedir. 

  • Atık yönetimi ve su arıtma sistemleri için neler yapılmalı? 

  • Bu iyileştirmeler nasıl duyurulmalı?

• Odak Noktası: Atık ve Su yönetimi

 

Senaryo 3: "Geleceğe Hazır, Akıllı ve Sıfıra Yakın Enerji Fabrikası" - Yeni Kurulacak Teknoloji Üretim Tesisi

• Yapı Tipi: Sıfırdan inşa edilecek, 30.000 m²'lik yüksek teknoloji ürünleri (çip, sensör) üretecek bir tesis.

• Lokasyon: Henüz arazi seçimi yapılmadı. Şehirden uzak, geniş bir arazi mevcut.

• Senaryo: Şirket sahibi, bu tesisi sektörde bir "yeşil ikon" haline getirmek istiyor. "Net-Sıfır Enerji" hedefi koydu. Yani tesis, tükettiği enerjiyi tamamen kendisi yenilenebilir kaynaklardan üretecek. Bütün yüksek ama beklenti de çok büyük. Ayrıca, çalışan verimliliği ve konforu da en üst düzeyde olmalı.

• Görev: Grubunuzdan, sıfırdan bir "Net-Sıfır Enerji" endüstriyel tesisi için bir master plan ve teknoloji yol haritası oluşturması beklenmektedir. 

  • Tasarlanacak binanın pasif stratejileri neler olmalı? (Yönlendirme, yalıtım, doğal havalandırma) 

  • Hangi aktif sistemler entegre edilmeli? 

  • (GES, jeotermal ısı pompası, rüzgar türbini, ileri düzey BMS) Malzeme seçiminde nelere dikkat edilmeli?

• Odak Noktası: Yenilenebilir Enerji Sistemleri, İleri Bina Teknolojileri (BMS), Pasif Yeşil Bina Stratejileri.

 

Senaryo 4: "Döngüsel Ekonominin Lokomotifi: Atığı Ham Maddeye Dönüştürmek" - Geri Dönüşüm Tesisi

• Yapı Tipi: 10 yaşında, 5.000 m²'lik bir plastik geri dönüşüm tesisi. Kendisi zaten "yeşil" bir sektörde faaliyet gösteriyor.

• Lokasyon: Şehir çöplüğüne yakın bir lokasyon.

• Senaryo: Tesis, plastik atıkları toplayıp işleyerek granül ham madde üretiyor. Ancak, kendi operasyonlarının çevresel performansı zayıf. Üretim prosesi çok su ve enerji tüketiyor. Kendi atıklarını (pis su, posa, vs.) verimli yönetemiyor. Yönetim, "sürecin kendisini de döngüsel hale getirerek" sektörde bir örnek teşkil etmek istiyor.

• Görev: Grubunuzdan, bir geri dönüşüm tesisinin kendi operasyonlarını nasıl "döngüsel ekonomi" prensiplerine uygun hale getirebileceğine dair bir iyileştirme planı hazırlaması beklenmektedir.

  • Su nasıl geri kazanılır? 

  • Üretimden çıkan atık ısı nasıl değerlendirilebilir? 

  • Kendi enerjisini nasıl üretebilir? 

  • Tesisin kendi atığı (posa) başka hangi sektörlere ham madde olabilir?

• Odak Noktası: Döngüsel Ekonomi, Süreç Verimliliği, Atık Isı Geri Kazanımı, Sıfır Atık Su Deşarjı

 

Atölye Mola 2: 15 dk

 

Adım 3: Değerlendirme ve Panel Tartışması (60 Dakika)

• Grup Sunumları (15 dk): Her gruptan bir temsilci, 7, 8 dakika içinde geliştirdikleri eylem planının ana hatlarını ve temel bulgularını sunar.

• Panel Tartışması (45 dk):

  • Panelistler: Atölye Lideri (Moderatör), Yeşil Bina Uzmanı, Sanayi Uzmanı, Pazarlama Uzmanı, Akıllı Sistemler Uzmanı.

  • Tartışma Konuları:

    • (Pazarlama Uzmanı) "Bu tür bir dijital yatırımın üst yönetime sunumunda hangi argümanlar (maliyet, marka imajı, rekabet avantajı) öne çıkarılmalıdır?"

    • (Sanayi Uzmanı) "Bu sistemlerin mevcut operasyonel süreçlere entegrasyonunda karşılaşılan pratik zorluklar ve çözüm önerileri nelerdir?"

    • (Yeşil Bina Uzmanı) "Veriye dayalı sürekli izleme, gelecekteki sertifikasyon denetimlerini ve yenileme süreçlerini nasıl basitleştirebilir?"

    • (Akıllı Sistemler Uzmanı) "Akıllı sensörler ve veri otomasyon sistemlerinin yeşil performans değerlendirme süreçlerindeki rolleri nelerdir?"

Adım 4: Dijital Süreç Takibi:

Platform Tabanlı Yönetim Modeli (20 Dakika)

• Teknik Sunum: Dijital Performans İzleme Platformu (20 dk):

  • Sunucu: Atölye lideri

  • Konu: "Sürekli Performans Takibi için Platform Mimarisi ve Fonksiyonları."

  • İçerik (Örnek bir platform arayüzü üzerinden):

    • Veri Toplama Katmanı: Enerji analizörleri, akıllı sayaçlar, HVAC sensörleri ve diğer IoT cihazlarından verinin nasıl toplandığının teknik açıklaması.

    • Analiz ve Görselleştirme: Toplanan ham verinin, kullanıcı dostu dijital dashboard'lar aracılığıyla nasıl anlamlı KPI'lara (kWh/m², su tüketimi/kişi, CO2 emisyonu) dönüştürüldüğünün gösterimi.

    • Anomali Tespiti: Belirlenen eşik değerlerin veya geçmiş veri desenlerinin dışındaki anormal tüketimlerin (örn. mesai dışı ani enerji pikleri) sistem tarafından nasıl otomatik olarak tespit edildiği.

    • Otomatik Raporlama: Belirlenen periyotlarda (günlük, haftalık, aylık) standartlara uygun (örn. ISO 50001) performans raporlarının nasıl oluşturulduğu.

• Kapanış: Moderatör, temel çıkarımları özetler ve katılımcılara teşekkür eder. Networking ve birebir sorular için yönlendirme yapar. Atölye sonrası "kuruma özel potansiyel analizi" için iletişim bilgileri paylaşılır.